Ooit las ik een quote in de wachtkamer van de tandarts die me zelfs daar liet lachen. Het was in de trend van: Als je komt met een probleem, draag dan ook gelijk een oplossing aan. Want we betalen je om te werken, niet om te klagen. Bam! Hartstikke ongenuanceerd natuurlijk en daarom de perfecte start om het eens te hebben over (team)verantwoordelijkheid.
Is klagen erg?
Enerzijds volmondig ja. Geen enkel bedrijf floreert bij een cultuur met een constante negatieve sfeer vol geklaag, gejammer en vroeger was alles beter. Anderzijds is klagen bijzonder menselijk. Zo is ons brein meer gefocust op negatieve ervaringen en altijd op zoek naar bevestiging; “vind je het ook zo belachelijk dat…”.
En daar blijft het niet bij. Antropologen stellen dat klagen al door de jaren heen een psychologisch bindmiddel is gebleken. Bovendien vindt het merendeel van de mensen rechtstreeks feedback geven of ontvangen nog steeds erg lastig.
Van klagen naar oplossen
De stap die nog gezet moet worden is dat je niet stopt bij het klagen; wat eigenlijk niet meer is dan het signaleren van een probleem voor de betrokken medewerker(s). In een ideale situatie is al in de bedrijfscultuur verankerd zijn dat bij klachten er gelijk mogelijke verbeteringen gepresenteerd worden. Omdat dan de oplossingen (lees verbeteringen) centraal staan. Zo’n cultuur vraagt wel om een groot verantwoordelijkheidsgevoel van de werknemers en leiders.
De basis voorwaarden bij verantwoordelijkheid
- Medewerkers zijn bereid verantwoording af te leggen waar dat nodig is.
- Het recht op controle heerst. Dit betekent dat controles niet als bemoeienis, maar juist als een positief iets worden beschouwd. Want die geven je tenslotte de mogelijkheid om jezelf te verbeteren.
- Er heerst een open en transparante cultuur.
- Ook is iedereen aanspreekbaar op gedrag, keuzes en verantwoordelijkheden.
Zit je team al in de juiste fase om verantwoordelijkheid te dragen?
Om verantwoordelijkheid bij een team te stimuleren is een helder en gedragen teamdoel onmisbaar. Want dat is het uitgangspunt voor de te leveren prestaties. Kijk, binnen het team zijn teamleden gelijkwaardig en is er geen sprake van hiërarchie. En toch wil je een situatie creëren waarbij teamleden elkaar aanspreken op handelingen die indruisen tegen de gemaakte afspraken. Of als de bijdrage van een teamlid aan het bereiken van het doel ondermaats is.
Dat lukt alleen als je een team hebt waarin vertrouwen heerst, zodat de medewerkers zich uit durven te spreken en zich betrokken voelen bij het gezamenlijk doel.
Apen, apen en nog meer apen
Faciliterend leidinggeven en eigenaarschap
Het is een veelgehoorde klacht van faciliterende leiders. Ze steken veel tijd en moeite om eigenaarschap te creëren en toch lukt het maar niet. Ondanks dat het team vrijheid krijgt en fouten mag maken om vooruit te komen.
Ligt het aan jou? Of heb je misschien met deze apen te maken?
Het is haast onmogelijk om dit probleem volledig intern op te lossen. In deze situatie profiteer je enorm van een investering in teamcoaching door een externe begeleider zoals Use Your Talents. Wij halen veel positieve resultaten bij teamcoaching. Juist door het met een frisse blik observeren van de groepsdynamiek en patronen en onderstromen binnen de groep bespreekbaar te maken.
De oververantwoordelijke leider
Leiders die oververantwoordelijk zijn, gaan letterlijk & figuurlijk gebukt onder de apen van anderen die ze op hun schouders dragen. Doodvermoeiend en ondanks de beste bedoelingen die jij als leider hebt, werkt dit juist averechts.
Waarschijnlijk vraag jij jezelf regelmatig af waarom iedereen voor elk wissewasje naar jou toekomt. Hoe het toch komt dat je team niet zelf naar oplossingen zoekt maar alle vragen op jouw bordje legt. Je voelt je overbelast.
Voor jouw ontwikkeling is het nodig meer te sturen op output, resultaat en verantwoordelijkheid. Om te leren hoe je verantwoordelijkheden kunt delegeren. Door vrijheid en vertrouwen te geven, krijgen ook je medewerkers meer kansen zichzelf te ontplooien.
De aap uit de mouw
Als leidinggevende speel je een belangrijke rol in het stimuleren van verantwoordelijk gedrag van je team. De fase waarin je team zich bevindt is daarbij belangrijk. Zo kun je pas aan verantwoordelijkheid werken als in de groepsdynamiek vertrouwen, conflicten en betrokkenheid zijn geborgd. Mogelijk krijg je daarbij ook nog te maken met onderstromen en oude gedragspatronen.
Of misschien ben je onbedoeld zelf wel de reden dat anderen hun verantwoordelijkheid niet nemen. Simpelweg omdat jij je voor alles en iedereen verantwoordelijk voelt.
Ben jij benieuwd wat jij als leider, ondernemer, coach/adviseur of projectleider kunt doen om eigenaarschap en verantwoordelijkheid om je heen te creëren? Een omgeving waarbij jij als leider én je team volledig tot bloei komen?
Noot:
Dit is het 2e blog uit een 5-delige serie geïnspireerd op de piramide van Lencioni en zijn boek De 5 frustraties van teamwork. Lees ook: