Wist je dat bij onze 5-daagse leiderschapsprogramma’s eigen praktijkcases aan de lopende band voorbijkomen? Dat zorgt niet alleen voor een heleboel herkenning in de groep (Ja, precies! Daar loop ik ook tegenaan). Het is natuurlijk ook heel bevrijdend om handvatten en tools te ontvangen om dat specifieke probleem op te lossen. Tja, zo doen we dat hier bij Use Your Talents. En laat dat nu net het onderwerp zijn van dit artikel.
Destructieve patronen
Menig leider breekt zijn hoofd over destructieve patronen binnen een groep. Nader onderzoek levert vaak niet meer op dan de uitspraak “zo doen we dat nu eenmaal hier”. Hieraan ligt een fraai fenomeen ten grondslag dat de volgende apenmetafoor verduidelijkt.
De aap uit de mouw
5 apen wonen samen in een hok. Op een dag komt er een verzorger binnen met een ladder en een tros bananen. Hij zet de ladder neer, hangt de bananen op en verlaat de kooi. De gele rakkers trekken meteen de aandacht van de apen en ze haasten zich naar de tros. De snelste aap is bijna bovenaan de ladder, reikt naar de bananen, maar wordt plotseling – net als de rest van de groep – genadeloos natgespoten door de verzorger. De apen druipen teleurgesteld af.
De bananen hangen nog steeds verleidelijk te lonken en het duurt niet lang voor er nog een poging wordt gedaan. Het resultaat is hetzelfde. Voordat de banaan is bereikt wordt de hele groep natgespoten met ijskoud water. Er wordt nog een derde poging gedaan waarna de apen begrijpen dat die bananen niet voor hen zijn. Logisch toch?
Maar wat nu als je alle apen langzaam vervangt door nieuwe apen? Dan ontstaat de situatie dat de bestaande groep apen de nieuweling corrigeert. Deze groepsdynamiek zorgt er uiteindelijk voor dat er een nieuwe groep van 5 apen in een hok zit, die lonkende bananen negeert ondanks dat ze nooit de “koude douche” zelf hebben ervaren. Want “dat doen ze nu eenmaal zo” in dat hok.
Van ongewenst naar gewenst gedrag
Dit fenomeen werkt precies hetzelfde op de werkvloer. Nare ervaringen uit het verleden blijven rondspoken en veroorzaken ongewenst gedrag. En hoe je ook je best doet als leider om nieuw gedrag uit te lokken, dat lukt pas als je de vastgeroeste patronen weet te doorbreken.
Hoe doorbreek je die patronen en pak je dit ongewenst gedrag aan? Terugkijkend naar de metafoor van de apen is er een onrealistisch als-dan scenario ontstaan. De overtuiging is dat als je een banaan wilt pakken, je ongenadig wordt afgestraft. In de praktijk vaak vertaald door: deel vooral niet je eerlijke mening want dan word je afgestraft.
Deze overtuiging is zo genesteld in de bedrijfscultuur dat deze niet meer ter discussie wordt gesteld. Voor je het gedrag kunt omvormen, is het zaak om eerst de ontstane belemmering te identificeren en bloot te leggen. Pas dan ontstaat er weer ruimte voor nieuw gedrag.
Nog 5 mogelijke interventies om ongewenst gedrag om te vormen
Naast het hierboven genoemde ontleden van het ontstane ALS-DAN scenario noemen we nog 5 mogelijke interventies. Let wel dat het effect van de interventie afhangt van de individuele behoeften, de omstandigheden en de situatie.
Bewustwording creëren: Help de betrokkene zich bewust te worden van het ongewenste gedrag en de impact ervan op henzelf en anderen. Dit bereik je door de inzet van zelfreflectie, feedback en het inzichtelijk maken van de consequenties van het gedrag.
Veranderende omgeving: Identificeer de omgevingsfactoren die het ongewenste gedrag beïnvloeden en zoek manieren om de omgeving aan te passen om gewenst gedrag te bevorderen. Dit kan onder andere betrekking hebben op het herontwerpen van werkprocessen, het aanpassen van regels of het creëren van positieve prikkels.
Stapsgewijze aanpak: Werk met de betrokken aan het identificeren van kleine, haalbare stappen die geleidelijk leiden tot het gewenste gedrag. Zorg ervoor dat er duidelijke tussentijdse doelen worden gesteld om het gevoel van vooruitgang te versterken.
Positieve bekrachtiging: Gebruik positieve bekrachtiging en beloningen om gewenst gedrag te versterken. Dit kan variëren van simpele erkenning en waardering tot tastbare beloningen die aansluiten bij de doelen van de persoon.
Ondersteuningssysteem: Creëer een ondersteunend netwerk rondom de persoon, bestaande uit collega’s, mentoren of andere relevante personen. Dit biedt emotionele steun, feedback en begeleiding gedurende het veranderingsproces.
Meesterlijk in coachvaardigheden = potentieel optimaal benutten
Zet jij de vervolgstap om meesterlijk in jouw coachvaardigheden te worden? Zodat je een toolkit hebt vol met systemische en effectieve werkvormen? Je bovendien leert de onderstroom te lezen zodat je op een dieper niveau intervenieert?
Dan ben je op 13 september van harte welkom bij de kick-off van onze 5-daagse opleiding Leren (Team) Coachen. Na afloop van deze opleiding weet je elk groepspotentieel optimaal te benutten.
Benieuwd waarom anderen deelnemen aan onze leiderschapsprogramma’s?