Het is een veelgestelde vraag in onze opleidingen en contacten met leiders en leidinggevenden. Logisch, want er is géén sprake van one size fits all. En een universeel stappenplan “zo ben ik een effectief leider” bestaat ook niet. Dat kan ook niet, want ieder mens is anders. Dat geldt voor leiders en medewerkers. Wat belangrijk is voor leiders is te ontdekken welke leiderschapsstijlen bij hen passen. Hoe je dat ontdekt, lees je in deel 1 van dit blog. In dit 2e deel trakteren we op nog vijf leiderschapsstijlen en inspireren we je om te ontdekken wat in welke situatie effectief werkt.
Inhoudsopgave
Nog 5 leiderschapsstijlen
Het staat dus vast dat je niet altijd in verschillende situaties met verschillende medewerkers dezelfde stijl hanteert. Om te kunnen kiezen maken we de lijst van vorige maand af met nog 5 leiderschapsstijlen. Je leest eerst in het kort de kenmerken van de leiderschapsstijl. En om er meer gevoel bij te krijgen lees je daarna een typisch voorbeeld van hoe deze leider om zou gaan met een medewerker die structureel te laat komt.
1. Transactioneel leiderschap:
Kenmerken: Transactionele leiders zetten beloningen en straffen in om prestaties te stimuleren. Ze stellen duidelijke doelen en verwachtingen. Ze bieden beloningen voor succesvolle prestaties en bestraffen mislukkingen.
⏰ In de praktijk: Een transactionele leider beloont de werknemer voor het op tijd komen of kiest juist voor het straffen voor het te laat komen. Bijvoorbeeld door het toekennen van een bonus of de tijd die de medewerker te laat komt dubbel in te laten halen.
2. Autocratisch leiderschap:
Kenmerken: Autocratische leiders nemen beslissingen zonder inspraak of overleg van hun teamleden. Ze zijn vaak autoritair en controle gericht en geven weinig ruimte voor individuele vrijheid en creativiteit. Typisch geval van my way or the highway.
⏰ In de praktijk: Een autocratische leider vertelt de werknemer simpelweg dat hij of zij op tijd moet komen en dat er anders consequenties zijn. Hierbij zou er weinig ruimte zijn voor discussie of inspraak.
3. Laissez-faire leiderschap:
Kenmerken: Laissez-faire leiders bieden weinig richting of sturing aan hun teamleden en geven veel ruimte voor zelfsturing en onafhankelijkheid. Ze bieden weinig begeleiding en sturing en verwachten dat medewerkers hun eigen beslissingen nemen en problemen oplossen.
⏰ In de praktijk: Een laissez-faire leider laat de werknemer gewoon zijn gang gaan, in de hoop dat het probleem vanzelf oplost. Hierbij is er weinig tot geen begeleiding en is de werknemer zelf verantwoordelijk voor het vinden van een oplossing.
4. Visionair leiderschap:
Kenmerken: Visionaire leiders zijn gericht op het definiëren en communiceren van een duidelijke visie voor de organisatie en het motiveren van teamleden om deze visie te realiseren. Ze zijn vaak creatief en innovatief en streven naar verandering en verbetering.
⏰ In de praktijk: Een visionaire leider helpt de werknemer om op tijd te komen door uit te leggen hoe zijn of haar punctualiteit bijdraagt aan de realisatie van een groter doel. Bijvoorbeeld door de impact die dit te laat komen heeft op het team te delen of om inzicht te geven hoe het te laat komen de efficiëntie en prestaties van het team verminderen.
5. Democratisch leiderschap:
Kenmerken: Democratische leiders betrekken hun medewerkers bij besluitvorming en creëren een cultuur van open communicatie en betrokkenheid. Ze luisteren naar de ideeën van hun teamleden en stimuleren hen om bij te dragen aan het succes van de organisatie.
⏰ In de praktijk: Een democratische leider vraagt bijvoorbeeld aan de medewerker waarom deze te laat komt. Om daarna op zoek te gaan naar een oplossing die werkt voor zowel de werknemer als het team. Of betrekt het team bij het vinden van een oplossing, om zo de werknemer te motiveren om op tijd te komen en verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar punctualiteit.
10 x inspiratie enne… welke stijl gebruik je nu wanneer?
Met deze laatste 5 voorbeelden heb je in totaal 10 voorbeelden gekregen hoe je bijvoorbeeld om kunt gaan met medewerkers die structureel te laat komen. Welke stijl je het beste toepast is op de eerste plaats afhankelijk van wie jij bent. Wat ligt het dichtst bij je? Aan de andere kant dient je aanpak natuurlijk effect te hebben en dus aan te sluiten op de behoeften van de werknemer.
🎁Tip: onze opleiding Leren (Team) Coachen heeft als bijnaam het Coach Laboratorium. Tijdens deze korte en intensieve leiderschapstraining experimenteer je veel met verschillende stijlen, zodat je ook gelijk de effecten ervaart. En die opbrengst is goud waard voor leiders. Een echt cadeau aan jezelf. Kijk gerust of de opleiding Leren (Team) Coachen je aanspreekt. Loop je tegen specifieke zaken aan in je leiderschap? Informeer dan eens naar het individuele coachprogramma Talentgericht Leiderschap van één jaar.
Maar eerst staan we stil bij het volgende; hoe ontdek je welke aanpak effectief is bij verschillende werknemers?
5 werkwoorden om de effectiefste leiderschapsstijl te vinden
Een belangrijke uitdaging, want wat goed werkt bij de ene medewerker kan averechts werken bij de andere medewerker. Zo ontdek je welke aanpak het meest effectief is.
Luisteren: Luister naar de werknemer om te begrijpen wat zijn of haar behoeften zijn. Stel vragen en ga vooral op zoek naar de kern (doorvragen dus). Als je bijvoorbeeld begrijpt waarom je medewerker worstelt met punctualiteit, kun je je beter voorbereiden op de volgende stap.
Observeren: Observeer de werknemer en zijn of haar gedrag op de werkplek om te begrijpen welke stijl van leidinggeven het meest effectief zou kunnen zijn. Observeer ook hoe de werknemer omgaat met feedback en op welke manier hij of zij het beste leert. Sluit daar zo dicht mogelijk op aan.
Feedback vragen: Het lijkt te simpel voor woorden, toch is het onvoorstelbaar vaak effectief. Vraag feedback aan de werknemer over hoe hij of zij het liefst gecoacht wordt. Je krijgt dan direct inzicht in welke stijl waarschijnlijk het beste werkt voor de werknemer.
Zelfevaluatie: Evalueer regelmatig je stijl van leidinggeven. Stel bijvoorbeeld vast welke stijlen succesvol waren in vergelijkbare situaties in het verleden. Als je opmerkt dat een bepaalde stijl opvallend beter effect heeft dan andere stijlen, probeer deze dan ook nu toe te passen.
Trainen en ontwikkelen: Ook hierbij geldt dat je kans op succes groter wordt naarmate je toolbox beter is gevuld. Blijf jezelf dus ontwikkelen door scholing en training. Het kan maar zo zijn dat je dan eindelijk het puzzelstuk ontdekt waarmee alles op zijn plaats valt. Dit is wat we opvallend vaak constateren bij Leren (Team) Coachen, waarbij menig leider na afloop verzucht “had ik dát maar eerder geweten”.
Samenvatting
Het is belangrijk voor leidinggevenden om te onthouden dat elke werknemer uniek is en dat er niet één juiste leiderschapsstijl is die voor iedereen werkt. Het vinden van de juiste stijl kan dus wat experimenteren vergen en kan afhankelijk zijn van de individuele behoeften en omstandigheden. Met dit tweeluik heb je al een aantal belangrijke handvatten te pakken. Wil je sneller resultaat bereiken? We adviseren je graag over jouw verdiepingsstap.
📖 Lees ook:
- Deel 1 van dit blog: Verschillende leiderschapsstijlen en hun effecten
- Blog: Leiderschapsstijlen, welke werkt het meest effectief?